Mọt lạc

Đậu phộng là một loại cây trồng quen thuộc và có giá trị kinh tế cao, nhưng cũng là mục tiêu tấn công của một kẻ thù “bé nhỏ mà có võ”: mọt lạc. Loài côn trùng này, tuy kích thước nhỏ bé nhưng lại có khả năng tàn phá mùa màng, gây thiệt hại nặng nề cho người nông dân.

Chúng gây hại như thế nào và làm sao để phòng trừ hiệu quả? Hãy cùng Airnano tìm hiểu trong bài viết dưới đây để bảo vệ thành quả lao động của mình.

Mọt lạc là gì và vòng đời gây hại như thế nào?

Mọt lạc (Pachymerus pallidus) là một loài côn trùng thuộc họ Bruchidae, bộ Coleoptera. Chúng có kích thước nhỏ, chỉ khoảng 2-3mm, nhưng lại là mối đe dọa lớn đối với cây đậu phộng trên toàn thế giới. Mọt lạc gây hại chủ yếu ở giai đoạn ấu trùng, khi chúng sống và phát triển bên trong hạt đậu phộng.

Vòng đời của mọt lạc trải qua 4 giai đoạn chính:

1. Trứng: Mọt lạc trưởng thành đẻ trứng trên vỏ quả đậu phộng hoặc trên các hạt đã thu hoạch. Trứng có kích thước rất nhỏ, khó phát hiện bằng mắt thường.
2. Ấu trùng: Sau khi nở, ấu trùng sẽ đục khoét và chui vào bên trong hạt đậu phộng. Chúng ăn phần nhân bên trong và phát triển dần lên. Giai đoạn ấu trùng là giai đoạn gây hại chính của mọt lạc, khiến hạt đậu phộng bị rỗng ruột, mất giá trị dinh dưỡng và thương mại.
3. Nhộng: Khi ấu trùng đã phát triển đầy đủ, chúng sẽ hóa nhộng bên trong hạt đậu phộng. Giai đoạn nhộng kéo dài khoảng 1-2 tuần.
4. Trưởng thành: Mọt trưởng thành chui ra khỏi hạt đậu phộng để giao phối và tiếp tục vòng đời. Mọt trưởng thành có thể sống từ vài tuần đến vài tháng, trong thời gian đó chúng tiếp tục đẻ trứng và gây hại cho các hạt đậu phộng khác.

Vòng đời của mọt lạc khá ngắn, chỉ khoảng 30-40 ngày. Điều này có nghĩa là chúng có khả năng sinh sản rất nhanh và gây ra thiệt hại lớn trong một thời gian ngắn nếu không được kiểm soát kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết đậu phộng bị mọt lạc tấn công

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu đậu phộng bị mọt lạc tấn công là cực kỳ quan trọng để có biện pháp xử lý kịp thời, giảm thiểu thiệt hại. Dưới đây là những dấu hiệu bạn cần lưu ý:

Trên đồng ruộng

• Lỗ đục trên vỏ quả: Mọt lạc trưởng thành thường đục lỗ nhỏ trên vỏ quả để đẻ trứng. Nếu thấy những lỗ nhỏ bất thường trên vỏ quả đậu phộng, rất có thể đó là dấu hiệu của mọt lạc.
• Quả lép, hạt nhỏ: Hạt đậu phộng bị mọt lạc tấn công thường kém phát triển, nhỏ hơn bình thường và có thể bị lép.
• Lá vàng, cây còi cọc: Mọt lạc cũng có thể tấn công lá và thân cây đậu phộng, khiến cây sinh trưởng kém, lá vàng úa và còi cọc.

Trên hạt đậu phộng đã thu hoạch

• Lỗ đục trên hạt: Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy hạt đậu phộng đã bị mọt lạc tấn công. Lỗ đục có thể nhỏ hoặc lớn tùy thuộc vào giai đoạn phát triển của ấu trùng.
• Hạt rỗng ruột: Khi bổ đôi hạt đậu phộng, nếu thấy bên trong rỗng hoặc chỉ còn lại lớp vỏ mỏng, đó là dấu hiệu ấu trùng mọt lạc đã ăn hết phần nhân bên trong.
• Ấu trùng, nhộng hoặc mọt trưởng thành: Trong một số trường hợp, bạn có thể trực tiếp nhìn thấy ấu trùng, nhộng hoặc mọt trưởng thành bên trong hạt đậu phộng.
• Phân mọt: Những hạt nhỏ li ti màu nâu hoặc đen xung quanh hạt đậu phộng có thể là phân của mọt lạc.
• Mùi hôi, ẩm mốc: Đậu phộng bị mọt lạc tấn công thường có mùi hôi khó chịu, khác với mùi thơm tự nhiên của đậu phộng.

Tác hại của mọt lạc gây ra như thế nào?

Những con mọt này tấn công hạt lạc, làm hạt bị hư hỏng và mất giá trị kinh tế. Chúng tạo ra những lỗ nhỏ trên bề mặt hạt, làm giảm chất lượng và khả năng nảy mầm.

Không chỉ làm thiệt hại trực tiếp về mặt kinh tế, mọt lạc còn có thể là nguồn lây lan của nhiều loại nấm mốc và vi khuẩn gây bệnh cho cây trồng. Điều này làm suy giảm năng suất và chất lượng nông sản, gây tổn thất nặng nề cho người nông dân.

Để ngăn chặn tác hại của mọt lạc, việc sử dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời và hiệu quả là vô cùng quan trọng, từ việc kiểm soát môi trường bảo quản đến việc sử dụng các sản phẩm sinh học hoặc hóa học thích hợp.

Các biện pháp phòng trừ mọt lạc hiệu quả

Phòng trừ mọt lạc là một quá trình đòi hỏi sự kiên trì và áp dụng tổng hợp nhiều biện pháp khác nhau. Dưới đây là những biện pháp phòng trừ mọt lạc hiệu quả, được chia thành các nhóm chính:

1. Biện pháp canh tác:

• Vệ sinh đồng ruộng: Dọn sạch tàn dư cây trồng sau thu hoạch, cày sâu, phơi ải đất để tiêu diệt trứng và ấu trùng mọt lạc còn sót lại trong đất.
• Luân canh cây trồng: Không trồng đậu phộng liên tục trên cùng một diện tích đất. Luân canh với các loại cây trồng khác họ như ngô, khoai lang, đậu tương… để cắt đứt vòng đời của mọt lạc.
• Chọn giống kháng mọt: Sử dụng các giống đậu phộng có khả năng kháng mọt lạc để giảm thiểu thiệt hại.
• Thời vụ gieo trồng hợp lý: Gieo trồng đúng thời vụ khuyến cáo để tránh thời điểm mọt lạc phát triển mạnh.
• Bón phân cân đối: Bón phân cân đối, đủ liều lượng và đúng thời điểm giúp cây đậu phộng sinh trưởng tốt, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh.

2. Biện pháp hóa học:

• Xử lý hạt giống: Xử lý hạt giống trước khi gieo trồng bằng thuốc trừ sâu hoặc thuốc trừ nấm để tiêu diệt mầm bệnh và bảo vệ cây con.
• Phun thuốc trừ sâu: Phun thuốc trừ sâu khi mọt lạc xuất hiện và gây hại. Nên sử dụng các loại thuốc đặc trị mọt lạc và tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

3. Biện pháp bảo quản:

• Thu hoạch đúng thời điểm: Thu hoạch đậu phộng đúng thời điểm khi quả đã chín để tránh mọt lạc tấn công.
• Phơi khô: Phơi khô đậu phộng ngay sau khi thu hoạch để giảm độ ẩm, tạo điều kiện bất lợi cho mọt lạc phát triển.
• Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát: Bảo quản đậu phộng trong kho sạch sẽ, khô ráo, thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp.
• Kiểm tra thường xuyên: Thường xuyên kiểm tra kho chứa để phát hiện sớm và xử lý kịp thời nếu có dấu hiệu mọt lạc.

Kết luận

Với sự hiểu biết sâu sắc về vòng đời, tác hại và đặc biệt là sự chủ động trong việc áp dụng các biện pháp phòng trừ hiệu quả, người nông dân hoàn toàn có thể bảo vệ thành quả lao động của mình. Airnano tin rằng những thông tin chi tiết và toàn diện trong bài viết này sẽ giúp bạn tự tin đối mặt với loài sâu hại này.

Thông tin liên hệ:

• Địa chỉ trụ sở chính: 50 Nguyễn Hữu Thọ, Phường Xuân Phú, Thành phố Huế
• Chi nhánh Kiên Giang: A15 - 22A Đường Số 5, Tp. Rạch Giá, Kiên Giang
• Chi nhánh Đồng Nai: ĐT 765, Ấp Bể Bạc, Xã Xuân Đông, Cẩm Mỹ, Đồng Nai
• Chi nhánh Sóc Trăng: 258 QL1A, Ấp Đại, Mỹ Xuyên, Sóc Trăng
• Hotline: 0989.75.6688 - 091.555.8888
• Website: https://airnano.vn/
• Facebook: https://www.facebook.com/AirnanoMayBayNongNghiepVietNam
• Email: contact@airnano.vn