KHUYẾN MÃINhện gié là kẻ thù tiềm ẩn của cây lúa, gây hại nghiêm trọng ở mọi giai đoạn sinh trưởng và trong tất cả các vụ mùa. Hãy cùng Airnano tìm hiểu cách nhận biết nhện gié và khám phá các biện pháp phòng trừ hiệu quả, giúp bảo vệ mùa màng và đảm bảo năng suất, chất lượng nông sản của bạn luôn được duy trì ở mức cao nhất.
Các đặc điểm của nhện gié
Nhện gié (tên khoa học: Steneotarsonemus spinki), còn được gọi là “bệnh cạo gió”, là một loài nhện thuộc lớp Arachnida, gây hại nghiêm trọng trên cây lúa.
Đặc điểm hình thái và vòng đời
Nhện gié trải qua 3 giai đoạn phát triển chính: trứng, nhện non (gồm giai đoạn di động và không di động) và nhện trưởng thành. Vòng đời của chúng diễn ra khá nhanh, thường chỉ kéo dài từ 10 đến 13 ngày, tùy thuộc vào nhiệt độ môi trường.
- Giai đoạn trứng (1-2 ngày):
Trứng nhện gié có hình trái xoan, màu trắng trong suốt, thường được đẻ rải rác hoặc dính thành từng cụm nhỏ từ 5 đến 10 quả.
- Giai đoạn nhện non (4-5 ngày):
Nhện non di động: Sau khi nở, nhện non có màu trắng đục, sở hữu 3 đôi chân và di chuyển rất nhanh nhẹn.
Nhện non không di động: Tiếp theo, nhện non trải qua giai đoạn không di động để phát triển và chuẩn bị lột xác thành nhện trưởng thành.
- Giai đoạn nhện trưởng thành (5-6 ngày):
Nhện trưởng thành có kích thước rất nhỏ, khó quan sát bằng mắt thường, thường có màu trắng đục hơi vàng và sở hữu 4 đôi chân. Kích thước trung bình của con đực là 217mm chiều dài và 121mm chiều rộng, trong khi con cái lớn hơn một chút với chiều dài 274mm và chiều rộng 108mm.
Điểm khác biệt rõ ràng giữa nhện gié đực và cái nằm ở đôi chân thứ 4. Đôi chân này ở con đực phình to, tạo thành đôi kìm đặc biệt, hỗ trợ trong việc vận chuyển con cái và giao phối. Ngược lại, đôi chân thứ 4 của con cái lại tiêu giảm thành dạng vuốt nhỏ, dài.
Đặc điểm sinh thái
Nhện gié có khả năng sinh sản linh hoạt với cả hai hình thức đơn tính và hữu tính:
- Sinh sản đơn tính: Trứng không cần thụ tinh bởi con đực, nở ra toàn bộ nhện đực.
- Sinh sản hữu tính: Trứng được thụ tinh bởi con đực, nở ra nhện cái.
Nhờ khả năng sinh sản đa dạng này, một con nhện gié cái có thể đẻ tới 50-55 trứng trong suốt vòng đời. Tỉ lệ con cái và con đực trong quần thể nhện gié thường là 3:1. Tuy nhiên, trong điều kiện thuận lợi, tỉ lệ này có thể lên đến 8:1, cho thấy khả năng sinh sôi nảy nở đáng kinh ngạc của loài này.
Nhện gié phát triển mạnh mẽ nhất ở nhiệt độ 28-30 độ C và độ ẩm cao trên 96%. Tuy nhiên, khả năng thích nghi của chúng cho phép tồn tại ở nhiều điều kiện khác nhau, mặc dù tốc độ phát triển sẽ chậm lại ở nhiệt độ thấp hơn.
Nhện gié có thể lây lan qua nhiều con đường khác nhau, bao gồm:
- Nước và gió: Nhện gié có thể di chuyển theo dòng nước hoặc bị gió cuốn đi.
- Hạt giống: Trứng hoặc nhện non có thể bám vào hạt giống và lây lan sang các khu vực khác.
- Côn trùng, chuột: Các loài côn trùng và chuột có thể mang theo nhện gié trên cơ thể.
- Công cụ sản xuất nông nghiệp: Nhện gié có thể bám vào các công cụ nông nghiệp và di chuyển theo đó.
- Tàn dư thực vật: Nhện gié có thể ẩn náu trong tàn dư thực vật từ vụ trước và lây lan sang vụ sau.
Nhện gié thường tập trung ở phần bẹ lá lúa trên mặt nước, nhưng khi mật độ tăng cao, chúng có thể di chuyển lên bông lúa và thậm chí ẩn náu trong vỏ trấu của hạt lúa.
Dấu hiệu nhận biết cây lúa bị nhện gié gây hại
Nhện gié là loài dịch hại nguy hiểm, tấn công hầu hết các bộ phận của cây lúa trong suốt quá trình sinh trưởng, từ giai đoạn mạ non đến khi trổ chín. Dấu hiệu nhận biết cây lúa bị nhện gié gây hại cụ thể như sau:
Giai đoạn mạ – đẻ nhánh
Nhện gié tập trung gây hại ở bẹ lá, chích hút nhựa cây ngay bên ngoài và giữa các bẹ lá. Ban đầu, vết hại chỉ là những chấm nhỏ li ti màu trắng vàng, sau đó lan rộng thành các vệt sọc dài, chuyển dần từ vàng nâu sang nâu đen. Dảnh mạ bị hại nặng sẽ thấp lùn, đẻ nhánh sớm hơn so với các dảnh khác.
Giai đoạn làm đòng – trỗ bông
- Trên lá đòng: Các vệt sọc nâu đỏ, nâu đen xuất hiện ngày càng nhiều, có thể liên kết thành từng mảng lớn, khiến lá đòng khô héo.
- Trên bông lúa: Bông lúa bị tấn công thường cong queo, méo mó, hạt lúa lép hoặc biến dạng, có màu nâu đen.
- Trên hạt lúa: Hạt lúa bị hại thường biến dạng, cong queo, lép hoặc lửng, vỏ trấu có những đốm hoặc chuyển sang màu nâu đen hoàn toàn.
Nhện gié gây hại nghiêm trọng cho cây lúa, làm cây sinh trưởng kém, thấp lùn và đẻ nhánh kém, lá chuyển vàng úa. Quá trình trổ bông không đều, nhiều bông bị lép hoàn toàn. Năng suất lúa giảm mạnh do hạt bị lép, biến dạng, và mất phẩm chất, gây thiệt hại kinh tế lớn cho người nông dân.
Việc nhận biết và kiểm soát nhện gié kịp thời là rất cần thiết để bảo vệ cây trồng và đảm bảo mùa vụ thành công.
Phương pháp phòng trừ nhện gié gây hại hiệu quả cao
Việc lạm dụng thuốc trừ sâu, bón quá nhiều phân đạm hoặc gieo sạ dày đặc đã vô tình làm giảm số lượng thiên địch của nhện gié, tạo điều kiện cho loài dịch hại này bùng phát. Để phòng trừ nhện gié hiệu quả, bà con nông dân cần áp dụng các biện pháp canh tác hợp lý ngay từ đầu vụ:
- Chuẩn bị đất kỹ lưỡng:
Xử lý đất trước khi gieo sạ bằng cách cày lật đất, đốt bỏ tàn dư thực vật và làm sạch cỏ dại. Cho đất nghỉ từ 10-15 ngày để cắt đứt vòng đời của nhện gié và các mầm bệnh khác.
- Chọn giống và mật độ cấy phù hợp:
Ưu tiên sử dụng các giống lúa kháng nhện gié để tăng khả năng chống chịu tự nhiên của cây trồng.
Cấy lúa với mật độ vừa phải, tránh gieo sạ quá dày để đảm bảo thông thoáng, hạn chế môi trường thuận lợi cho nhện gié phát triển.
- Bón phân cân đối và tưới nước đầy đủ:
Bón phân cân đối giữa đạm, lân và kali, tránh lạm dụng phân đạm để hạn chế sự phát triển quá mức của cây lúa, tạo điều kiện cho nhện gié tấn công.
Đảm bảo cung cấp đủ nước cho ruộng lúa, đặc biệt trong giai đoạn lúa làm đòng và trỗ bông, giúp cây lúa khỏe mạnh và tăng sức đề kháng với sâu bệnh.
- Bảo vệ thiên địch:
Một số loài ong ký sinh là thiên địch tự nhiên của nhện gié, giúp kiểm soát mật độ của chúng. Do đó, cần bảo vệ và tạo điều kiện thuận lợi cho các loài ong này phát triển.
- Thường xuyên kiểm tra đồng ruộng:
Thăm đồng thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu nhện gié gây hại trên cây lúa. Điều này giúp đưa ra biện pháp phòng trừ kịp thời, tránh để dịch hại lây lan và gây thiệt hại nặng nề.
- Sử dụng thuốc trừ nhện gié đúng cách:
Khi phát hiện nhện gié, cần sử dụng thuốc trừ nhện gié đặc hiệu, đúng liều lượng và thời điểm theo hướng dẫn trên bao bì. Trước khi phun thuốc, nên vô nước vào ruộng để mực nước cao hơn, giúp nhện gié trôi lên cao và dễ tiếp xúc với thuốc.
Kết luận
Nhện gié là một trong những mối đe dọa lớn đối với năng suất lúa, bằng cách áp dụng các biện pháp canh tác hợp lý, bà con nông dân hoàn toàn có thể kiểm soát hiệu quả loài dịch hại này. Airnano hy vọng rằng những thông tin trên sẽ giúp bà con có thêm kiến thức để bảo vệ mùa màng và đạt được những vụ mùa bội thu.
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ trụ sở chính: 50 Nguyễn Hữu Thọ, Phường Xuân Phú, Thành phố Huế
- Chi nhánh Kiên Giang: A15 - 22A Đường Số 5, Tp. Rạch Giá, Kiên Giang
- Chi nhánh Đồng Nai: ĐT 765, Ấp Bể Bạc, Xã Xuân Đông, Cẩm Mỹ, Đồng Nai
- Chi nhánh Sóc Trăng: 258 QL1A, Ấp Đại, Mỹ Xuyên, Sóc Trăng
- Hotline: 0989.75.6688 - 091.555.8888
- Website: https://airnano.vn/
- Facebook: https://www.facebook.com/AirnanoMayBayNongNghiepVietNam
- Email: contact@airnano.vn
